روشنا گاه

نتیجه نظرسنجی اولیه در اینستاگرام من نشون داد که نظرات درباره طب سنتی بسیار مختلفه. بعضی عزیزان اون رو قبول دارند و بعضی باهاش مخالفند. با توجه به رسم «اعتدال طلبی»م (!) گزینه ای هم گذاشتم برای دوستانی که فکر میکنند هم خوبی داره هم بدی.

نظر شخص خودم اینه که باید طب اسلامی رایج رو از طب سنتی ایران جدا دونست. طب اسلامی غالبا بر اساس یک سری روایات هست که بعضی از نظر سند ضعیف هستند (یعنی معلوم نیست واقعا از معصوم باشند) و جزئیات و ترکیب دواهای توصیه شده و شرایط استفاده دقیق مشخص نیست.

طب سنتی نگرش‌ و روش‌هایی هست که حکما و اطبای ایرانی در دوران گذشته به کار می‌بردند و تو کتاب‌هاشون توصیه می‌کردند؛ مثل ابن سینا، رازی، حکیم جرجانی و ... . در واقع در تاریخ اسلام و ایران، طبیبان بزرگی بودند و آثار خوبی به جای گذاشتند. یعنی در پیشرفت علم پزشکی سهیم بودند. این با روایات و احادیث پیامبر و امامان درباره سلامت فرق میکنه.

ضمن این که طب علم تجربی هست و باید با روش‌های تجربی، یعنی مشاهده دقیق و آزمایش و مطالعه روش‌مند پیش بره. طب‌های سنتی ایران، چین، هند و ... هم باید با روش‌های دقیق و پیشرفته نوین ادعاهای خود رو محک بزنند. اگه طب اسلامی قراره زیرمجموعه طب‌های سنتی قرار بگیره باید این طوری مورد تحقیق قرار بگیره.

همین طور وقتی ما اصطلاح طب اسلامی رو به کار می‌بریم، هم «طب» ش مشکل داره، هم «اسلامی» ش. چون طب به عنوان علم باید مجموعه‌ای منسجم با اصول و ضوابط باشه، نه گفته‌های پراکنده و ناکامل. لقب «اسلامی» ش مشکلش اینه که به خاطر علایق دینی مردم ما میتونه موجب سوءاستفاده بشه و اصلا معلوم نیست آیا خود معصوم خواسته چنین طب مستقلی مطرح بشه یا خیر.

مشکلاتی به خاطر کارهای بعضی مدعیان و سودجویان طب اسلامی به وجود اومده که باید ازش جلوگیری بشه. بعضی از مراجع و علمای دینی هم طب اسلامی رو صحیح نمی‌دونند. و بعضی دیگه هم معتقدند چنین چیزی هست ولی باید ضابطه‌مند و با اجتهاد و از طرف اهلش باشه.

طب سنتی ایرانی هم متخصصان دانشگاهی خودش رو داره که میشه به اونها مراجعه کرد، نه به هر مدعی. البته که طب سنتی ایران مجموعه‌ای غنی هست، طبیبان بزرگی در تاریخ مون داشتیم و باید بررسی‌های بیشتری روش صورت بگیره ولی هم تحقیق و هم تجویز روش‌هاش برعهده متخصصان هست. نویدبخش این که بعضی از داروها و روش‌های درمان سنتی موفق بوده و الان به طور علمی و قانونی داره به کار میره. کشورهای چین و هند هم دارن از طب سنتی‌شون بهره میبرن.

مقدمه

طب مکمل مجموعه ای از طب های سنتی یا فرعی یا روش‌های درمانی است که در حیطه‌ی پزشکی رسمی (مدرن) قرار نگرفته‌است یا اثربخشی آن‌ها اثبات نشده، رد شده، غیرقابل اثبات و یا زیان ‌بخش است؛ قسمتی از این ها در واقع هنوز مورد تأیید  دانش روز پزشکی قرار نگرفته‌اند، اما در کنار پزشکی امروز در اقوام و فرهنگ های مختلف استفاده میشوند. برای مثال می توان طب سوزنی، گیاه درمانی، طب سنتی چینی، ماساژدرمانی، انرژی درمانی و آنچه در این مقاله بحث می شود، یعنی طب سنتی ایران را نام برد.

در جامعه امروز ما تقابل هایی بین طب سنتی و پزشکی مدرن دیده می شود؛ به خصوص در این باره که کدام کارآمدتر است و هر یک چه جایگاهی در حوزه سلامت کشور باید داشته باشد.

افرادی شدیداً از طب سنتی و گاه ایرانی-اسلامی طرفداری می کنند و اغلب توصیه هایی که برگرفته از طب سنتی است را به کار می برند، حتی اگر در حد ادعا و شایعه باشد. این طیف گاه از پزشکی جدید ابراز انزجار می کنند و با عباراتی مثل «پزشک های امروزی به درد نمی خورند، آدم رو بدتر می کنند، دنبال پول اند، یه مشت مواد شیمیایی به خوردمون می دند» از آن صحبت می کنند. برخی در حد توطئه صهیونیزم و سرمایه داران غربی قضیه را پیش می برند.

گروهی در طیف مخالف، قویاً طب سنتی را می کوبند، و کسانی که دنبال آن می گردند را ناآگاه و مرتجع می دانند و توصیه های طب سنتی، روش های درمان آن و بحث مزاج ها و طبع ها را غیر علمی، شبه علم، عتیقه، عوام پسندانه و گاه خطرناک می دانند.