روشنا گاه

امروزه اطلاعات فراوانی از منابع مختلف به ما می رسد. آدمیان اطراف ما از خویشان و دوستان تا استادان و کارشناسان، از طرق حقیقی و مجازی به ما بسته های اطلاعات می دهند. روز به روز مطالب و خبرهای جدید به موارد قبلی افزوده می شود؛ گاهی خوش و گاه ناخوش. به هر صورت حجم زیادی است که ذهن و روان ما متحمل می شود و فضای مجازی بستری گسترده و قوی برای این انبوه شدگی اطلاعات است، بستری که در گذشته وجود نداشته است.

در زمان های پیش منابع و روش های کسب اطلاعات محدود بود. تعداد افرادی که با ما در ارتباط بودند و میزان دانش ما خیلی کمتر بود. نیز راه های انتقال اطلاعات محدود به گفتن و شنیدن و گاه مکتوب بود، مکتوب روی سنگ و لوح و سپس کاغذ. (در دو مطلب پیشتر، تاریخ مختصری از کتاب آورده ام.) حال وضع به گونه ای دیگر است. پس از تحول بزرگ ناشی از راه افتادن صنعت چاپ، فناوری ها و رسانه ها به سرعت مشغول تولید و ارائه اطلاعات هستند. در این زمینه محتوای دیجیتال و اینترنت دست در دست هم مشغول فعالیت اند و حد و مرز هم نمی شناسند.

سرعت افزودن اطلاعات در جهان فوق العاده زیاد است؛ به طوری که اگر در سال 1900 هر قرن اطلاعات بشر دو برابر می شد، الان هر چند روز، بلکه هر روز این اتفاق می افتد. برای ذهن ما درک این میزان دشوار است! اگر در نظر بگیریم که یک رمان بزرگ چقدر اطلاعات به صورت متنی دارد، هر سال هزار میلیارد برابر این رمان، اطلاعات در جهان تولید می شود. برای روشن شدن این حجم، خوب است بدانیم که اگر این رمان اندازه یک مورچه باشد، آن افزوده هر ساله اندازه قطر خورشید است. 110 کره زمین کنار هم قرار بگیرد می شود اندازه قطر خورشید. و باز تکرار می کنم این مقدار، هر سال افزوده می شود!

اما مسئله ای که شایسته دقت و بررسی است، تأثیر این اطلاعات در بهبود وضع ماست. جای تردید نیست که رفاه و امکانات در جای جای دنیا، به ویژه کشورهای پیشرفته ارتقا یافته است. ما کارهای خیلی بیشتری را در مدت مشخص می توانیم انجام دهیم، مسکن و خوراک و پوشاک و بهداشت ما به وضع مطلوب تری رسیده است و به اهداف متنوع تر و دوردست تری می توانیم برسیم. اما از لحاظ آرامش روانی، رشد معنوی و همچنین عدالت اجتماعی و نوع دوستی به نظر خیلی عقب مانده ایم. همین طور امکانات رفاهی، معیشتی و بهداشتی در مناطق محروم جهان کافی نیستند و متأسفانه علت عمده آن زیاده خواهی یا بی توجهی مردم نقاط مرفه جهان است. این نشان میدهد آن طور که باید اطلاعات بیشتر، زندگی بهتر به دنبال نیاورده است!