روشنا گاه

اگر کسی از ما بپرسد «کتاب چه بخوانم؟»، چه باید جواب داد و چطور؟

شاید افرادی بدون تأمل، کتابی معرفی کنند که در ذهن دارند و برای خودشان خیلی خوب بوده، یا به تازگی خوانده اند و به اصطلاح سر زبانشان است، یا کتابی که دست همه دوستان است و محبوبیت زیاد یافته. اما بهتر است برای معرفی کتاب بیشتر دقت کنیم!

کتاب ها انواعی دارند و کتابی که برای من عالی بوده برای دیگری ممکن است خسته کننده، سنگین یا حتی «سم» باشد. پس توجه به نکاتی هنگام معرفی کتاب شایسته است.

پیشنهاد من این است که ابتدا فهرستی از کتاب هایی که خوانده ایم و در درجه بعد کتاب هایی که آشنایی داریم در ذهن بیاوریم. بعد سن، سطح تحصیلات و رشته تحصیلی، اعتقادات، رفتار و گفتار طرف مقابل را در نظر می گیریم، تا جایی که برایمان امکان دارد؛ این گونه گزینه ها را محدود تر می کنیم. در گام بعد از خود او می پرسیم دنبال چه می گردد و هدفش چیست، کتاب با چه موضوعی می خواهد و در مدت اخیر چه خوانده است.

سپس یک یا چند کتاب که مناسب او و سطح و خواسته اش به نظر می رسد معرفی می کنیم؛ یعنی نام، موضوع، نویسنده، خلاصه یا عناوینی از مطالب و نیز خصوصیات آن را برای او بیان می کنیم، خصوصیاتی که در محتوا یا بیان یا نگارش دارد و گاه متمایزش میکند. او نهایتاً خود دست به انتخاب می زند. اگر دسترسی داشتیم خود می توانیم کتاب را به او هدیه یا قرض دهیم یا شیوه تهیه آن را مطرح کنیم.

خوب است مدتی بعد، از تهیه یا خوانده شدن کتاب مورد نظر و اثراتی که داشته مطلع شویم. بپرسیم آیا کتاب را به راحتی تهیه کرد، در چه مدت خواند، آیا لذت برده است و برایش جاذبه داشته یا خیر، و مهم تر چه از کتاب یاد گرفته است یا چه نقدی بر آن دارد.

اگر گزینش کتاب مطلوب او واقع نشده بود، توضیح میدهیم که آن پیشنهاد را «با فکر» داده بودیم، فکری که ظاهراً درست از آب در نیامده، ولی حال که خوشش نیامده می توانیم موارد بهتری بیابیم. این بار دقیق تر می خواهیم بدانیم چه مطالبی، با چه سبک یا لحنی و از چه قشر نویسندگانی دوست دارد، چقدر برای مطالعه وقت می گذارد، و چه دسته کتاب هایی مطالعه می کند.

اما اگر کتاب محبوب او شده بود، گفت و گو درباره آن کتاب بسیار خوب است. چه بسا آنچه ما درنیافته ایم، او به ما منتقل کند، تحلیل بهتری از کتاب داشته باشیم و شاید برای هر دوی ما تحولی مثبت در اندیشه یا عمل حاصل کند و در زندگی به کمک مان آید. نیز این گونه یک دوست برای کتاب خوانی مان پیدا می کنیم. یاری مهربان برای یار مهربان!